スコットランドにルーツ

Schotse roots

Schotse en Canadese whisky is zonder ‘e’. Dit in tegenstelling tot de Ierse en Amerikaanse whiskey. Waarom spellen we Japanse whisky zonder ‘e’? Omdat de Japanse whisky-cultuur zijn oorsprong vindt in de Schotse methode.

Japan 1853

De vroegste vermelding van whisky in Japan dateert uit 1853. Toen bezocht Matthew Calbraith Perry, lid van de Amerikaanse marinebemanning, Japan om de machthebbers te overtuigen de deuren voor wereldhandel open te zetten. Tijdens deze onderhandelingen, serveerde Perry whiskey aan de Japanse officieren. In het volgende jaar bracht de Amerikaan een vat whiskey mee als geschenk voor de Japanse keizerlijke families.

Masataka Taketsuru

Masataka Taketsuru, een jonge scheikundige, werd eropuit gestuurd om in Schotland distilleertechnieken van whisky te leren. Taketsuru studeerde aan de Universiteit van Glasgow organische chemie. Vervolgens liep hij stages bij verschillende distilleerderijen. In 1920 keerde hij terug naar Japan. Zijn kennis en ervaring vormt nog steeds het fundament voor de hedendaagse Japanse whisky-bereiding. Taketsuru is de oprichter van whisky-distilleerderij Nikka (1934).

Shinjiro Torii

Shinjiro Torii besloot ook een distilleerderij te bouwen, later bekend als Suntory Yamazaki. Torii’s oorspronkelijke plan was om hiervoor een Schotse whiskytechnicus aan te trekken. Toen hij ontdekte dat Taketsuru met een dosis Schotse distillatietechnieken was teruggekeerd, besloot Torii Taketsuru aan te nemen. Distilleerderij Suntory Yamazaki opende haar deuren in 1924.

Suntory Holdings

Vijf jaar nadat de productie van start ging in distilleerderij Suntory Yamazaki kwam de eerste Japanse single malt, Suntory Whisky Shirofuda (White Label), op de markt. Omdat Japanners de sterk geturfde smaak niet gewoon waren, verkocht Shirofuda niet goed. Torii creëerde een nieuwe blend met een minder sterke turfsmaak. De verkoop van deze Kaku-bin startte in 1937. Deze werd veel beter ontvangen. Taketsuru was teleurgesteld; hij wilde graag een echte ‘Scotch’ malt maken. Taketsuru verliet Suntory en startte zijn eigen distilleerderij.

“Whisky maken is een creatieve samenwerking tussen de zegeningen van de natuur en de wijsheid van de mens.”
Masataka Taketsuru

Nippon Kaju, Nikka

Het eiland Hokkaido was de beste plek in Japan voor een distilleerderij. Het klimaat op dit eiland lijkt het meest op dat van Schotland. In 1934 startte Masataka Taketsuru hier zijn bedrijf Nippon Kaju KK, later bekend als Nikka. De productie startte in 1936. De eerste whisky – een blend – verscheen in 1940 op de Japanse markt. Deze distilleerderij heette Hokkaido Distillery, die in 2001 werd omgedoopt tot Yoichi. In 1969 startte Taketsuru een tweede, grotere distilleerderij in de stad Sendai. Sendai Distillery werd in 2001 herdoopt tot Miyagikyo.

Westerse invloeden

Na de Tweede Wereldoorlog werden de westerse cultuur en levensstijl steeds populairder in Japan. Whisky werd een symbool van deze trend en zodoende steeg de verkoop van deze sterke drank. Dankzij goede marketing bleef die groei aanhouden. Zomers serveerden Japanse whiskybars highballs (whisky met frisdrank) en ‘s winters oyuwari (whisky met warm water). Rond 1965 werd mizuwari (whisky met ijs en water) gezien als een gepaste drank bij Japans eten.

Daling whiskyproductie

Na 1983 nam de whiskyproductie af. Dit kwam door de verhoogde accijns én de groeiende vraag van shochu, een distillaat van o.m. rijst. De toenemende populariteit van deze drank, vooral onder jongeren, kwam deels door het plotse succes van chūhai (shochu met frisdrank). Herzieningen van de accijnzen op sterke drank in 1981 en 1984 resulteerden in een prijsstijging van 25%. Het gelijktrekken van de heffingen op shochu en whisky mocht niet baten; whisky bleef impopulair.

Lost in Translation én in whisky

Ondanks de ongunstige omstandigheden zetten de whiskyfabrikanten hun onderzoek en ontwikkelingen voort. Ze wisten aansluiting te vinden bij een jonger publiek met smaken van vanille, honing, bloemen en bloesem. Elegant, verfijnd en passend in de delicate Japanse cultuur. Het succes van de film Lost in Translation van Sofia Coppola hielp de stijgende populariteit. In deze film werd het grote publiek voor het eerst op Japanse whisky geattendeerd: Bill Murray speelde een Amerikaanse acteur die door drankenconcern Suntory werd ingehuurd om in een commercial Hibiki-whisky aan te prijzen.

Whisky is inmiddels zo populair dat er meer whisky wordt gedronken dan in Schotland en meer malt-whisky gemaakt dan in de gehele Verenigde Staten. Aangezien Japanners zo dol zijn op whisky, staan er overal automaten met reisformaat flesjes whisky. 5% Van de wereldwijde verkoop van whisky komt van Japanse whisky’s, dat betekent dat 1 op de 20 verkochte flessen van Japanse makelij is.